فهرست عناوین
یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین نقش‌هایی که رایانه در زندگی امروزی بشر ایفا می‌کند، موارد مربوط به رم این سیستم است که بر کارکرد آن تأثیر قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. رم یا همان حافظه موقت، امکان نگه‌داری دیتاهای مورد نیاز برای اجرای سریع برنامه‌ها را فراهم می‌کند و به‌خصوص برای اجرای همزمان چند برنامه، حافظه رم، نقش پُر رنگی دارد.
استفاده از انواع برنامه‌های سنگین همچون نرم‌افزارهای گرافیکی و طراحی یا حتی برخی از بازی‌های کامپیوتری، نیاز به رم‌های پیشرفته خواهند داشت. از این جهت لازم است به منظور داشتن شناخت کافی از رم‌های نسل جدید، با تفاوت رم‌های ddr4 و ddr5 به اندازه لازم و کافی آشنا باشید.
رم‌های ddr که مشهورترین رم استاندارد به شمار می‌روند، از نسخه‌های مختلفی برخوردار هستند که به صورت سالانه ارائه می‌شود و تا کنون در اغلب سیستم‌های رایانه‌ای سری ddr4 مورد استفاده قرار گرفته است. اما نسل جدید ارائه شده رم ddr5 است که در مقایسه با نسخه قبلی، ارتقا یافته و رفع ایراد شده است. بدیهی است که هر یکی از این رم‌ها به نسبت کارآیی‌هایی که از آن برخوردار هستند، دارای مزایا و معایب منحصر به فردی خواهند بود. از این جهت در این مقاله به بیان تفاوت رم‌های ddr4 و ddr5 خواهیم پرداخت.
مزایا و معایب رم‌های ddr4 و ddr5
مطمئنا استاندارد جدید رم‌ها، استانداردهای جدیدی را ارائه می‌دهد که از دیدگاه‌های مختلف نسبت به مدل‌های قبلی، بهبود یافته؛ اما همه‌ی مزیت‌ها برای رم‌های ddr5 نبوده و مواردی چون قیمت و سازگاری با دستگاه‌های مختلف، ممکن است گاهی اوقات سبب شود که رم‌های ddr4 انتخاب مناسب‌تری باشد. هر یک از رم‌های ddr4 و ddr5 از مزایا و معایبی برخوردار هستند که این دو نوع رم را از یکدیگر متمایز کرده است. البته این رم‌ها در عین برخورداری از برخی شباهت‌ها، دارای تفاوت‌هایی نیز هستند. اما در حالت کلی ویژگی‌ها، مزایا و معایب آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.
مزایای رم ddr4
کارکرد این رم به صورت فرکانس‌های بالاتر در مقایسه با نسخه‌های قبلی خود است و بر این اساس، می‌توان نتیجه گرفت که داده‌ها با سرعت بالاتری منتقل خواهند شد و این موضوع می‌تواند کارکرد کلی سیستم را تقویت کند. بنابراین این رم یک گزینه بسیار مناسب برای برنامه‌های حافظه فشرده (همچون ویرایش ویدیو، بازی و مجازی سازی) به شمار می‌رود.
رم ddr4 حتی می‌تواند بر روی سیستم‌های قدیمی‌تر نیز کار کند. همچنین این نوع رم از قابلیت ویرایش و تصحیح خطا برخوردار است که به رفع خطاها در زمان مناسب کمک می‌کند و احتمال بروز مواردی همچون خرابی و از بین رفتن داده‌ها را کاهش می‌دهد. رم ddr4 قابلیت اطمینان سیستم را نیز تقویت می‌کند.
معایب رم ddr4
تکنولوژی بسیار پیشرفته به کار رفته در رم ddr4 موجب شده است قیمت تمام شده این رم افزایش یابد و این رم در مقایسه با نسخه‌های قبلی گران‌تر باشد که این موضوع، هزینه ارتقای سیستم را افزایش می‌دهد. همچنین برای برخی از کاربران که برنامه‌های کاربردی با حافظه فشرده را مورد استفاده قرار نمی‌دهند، ارتقا به ddr4 صرفه اقتصادی ندارد و هزینه مصرفی برای آن توجیه‌پذیر نخواهد بود.
دسترسی محدود نیز از دیگر معایب رم ddr4 به شمار می‌رود. هرچند که این نوع رم سال‌هاست به بازار عرضه شده است، اما در مقایسه با مدل‌های قبلی خود کمیاب‌تر است. استفاده از این رم همچنین می‌تواند موجب محدود شدن کارکرد سیستم شود. درواقع برخی از اجزای سیستم همچون کارت گرافیک یا پردازنده، ممکن است عملکرد رم را محدود کنند.
مزایای رم ddr5
رم ddr5 درواقع نسخه ارتقاء یافته رم ddr4 است و از این جهت، بدیهی است که از مزایای بیشتری نسبت به نسخه قبلی خود برخوردار باشد. چراکه ارتقا یافتن رم به معنی رفع ایرادات مدلی قبلی خواهد بود. بنابراین افزایش یافتن سرعت اولین و مهم‌ترین مزیت رم ddr5 محسوب می‌شود. داده‌ها با استفاده از این رم با سرعت بالاتری منتقل می‌شوند و این موضوع، تقویت و بهبود کارکرد برنامه‌هایی را به دنبال دارد که نیاز به حافظه بالا دارند.
از مهم‌ترین این برنامه‌ها می‌توان به برخی بازی‌ها، هوش مصنوعی و ادیت ویدیو اشاره کرد. این نوع رم در مقایسه با نسخ قبلی از مصرف انرژی پایین‌تری برخوردار است که سبب می‌شود باطری سیستم عمر مفید طولانی‌تری داشته باشد. همچنین ظرفیت رم ddr5 نیز بالاتر است و در مقایسه با ddr4 حجم بیشتری از داده‌ها را پشتیبانی می‌کند. این موضوع در به کار بردن برنامه‌هایی که نیاز به حافظه بالا دارند (همچون هوش مصنوعی) نیز بسیار مفید خواهد بود.
معایب رم ddr5
رم ddr5 را می‌توان تقریباً به عنوان یکی از جدیدترین‌های رم دانست که از مزایای بیشتری در مقایسه با نسخه‌های قبلی و مخصوصاً ddr4 برخوردار است و ایرادات موجود در رم ddr4 در این رم برطرف شده است. اما مسلم است که این موضوع افزایش قیمت رم ddr5 را در پی داشته است که این به عنوان یکی از معایب رم ddr5 به شمار می‌رود. همچنین لازم به ذکر است که برخی از مادربردها نیز همچنان رم ddr5 را ساپورت نمی‌کنند.
تفاوت‌های رم‌های ddr4 و ddr5
تفاوت رم‌های ddr4 و ddr5 با توجه به مواردی که پیش‌تر در رابطه با مزایا و معایب این دو نوع رم گفته شد، تقریباً مشخص شده است. اما این تفاوت‌ها ۸ مورد را شامل می‌شود که در این قسمت آن‌ها را به صورت دقیق‌تر مورد بررسی قرار خواهیم داد.
طراحی و ظاهر این دو رم را می‌توان به عنوان اولین تفاوت رم‌های ddr4 و ddr5 دانست. هرچند که این دو رم در تعداد پین موجود در آن‌ها با یکدیگر تفاوت ندارند و هرکدام به صورت استاندارد از ۲۸ پین برخوردار هستند؛ اما یک بریدگی در حاشیه رم ddr5 سبب ایجاد تفاوت آن با رم ddr4 در ظاهر رم شده است. درواقع می‌توان گفت این بریدگی از قرار دادن اسلات رم ddr4 در ماژول رم ddr5 جلوگیری می‌کند و مانع آن می‌شود.
PMIC درواقع همان مدار مجتمع مدیریت توان بر روی ماژول است که به عنوان یکی از موارد تفاوت رم‌های ddr4 و ddr5 به شمار می‌رود. چراکه در رم ddr4 مدیریت توان رم با استفاده از مادربرد صورت می‌گرفت و تمامی مدارهای منتقل کننده توان بر روی برد اصلی قرار داشت. اما در رم ddr5، PMIC بر روی ماژول رم قرار گرفته است و بر همین اساس، راندمان مصرف انرژی در ماژول رم ddr5 تقویت شده است.
یکی دیگر از موارد مهم تفاوت رم‌های ddr4 و ddr5 در پهنای باند حافظه است که مستقیماً با سرعت عملکرد رم در ارتباط است. ماکسیمم مقدار پهنای باند در ماژول رم ddr4 به اندازه ۴.۸ Gbps خواهد بود. این در حالی است که همین مقدار پهنای باند به عنوان پایه برای رم ddr5 تعیین شده است و حداکثر میزان آن نیز تا کنون به ۸.۴ Gbps رسیده است.
در ساختمان نسل جدی رم‌های ddr5 که طراحی و تولید شده‌اند، دو کانال فرعی در نظر گرفته شده است که به صورت کاملاً مستقل و مجزا از یکدیگر هستند. این کانال‌ها ۴۰ بیتی هستند و هرکدام از آن‌ها، منتقل کردن داده‌های ۳۲ بیتی و یا ۸ بیتی ECC را بر عهده دارند. این در حالی است که در رم‌های نسخه‌های قدیمی‌تر، تنها یک کانال برای باس داده ۷۲ بیتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما تعبیه دو کانال در رم ddr5، به دسترسی همزمان هسته‌های مختلف به باس رم کمک کرده است و این موضوع موجب ایجاد هیچ اخلالی در عملکرد سیستم و انتقال داده نخواهد شد.
ODECC درواقع به عنوان یک اصطلاح برای کد اصلاح خطای On-Die شناخته می‌شود که در قالب یک مزیت جدید به ماژول رم ddr5 افزوده شده است. مسلم است که افزایش ظرفیت حافظه رم احتمال ایجاد خطا در کارکرد آن را نیز افزایش خواهد داد. از این جهت وجود چنین مزیتی در رم ddr5 به عنوان یک ویژگی بسیار کارآمد به شمار می‌رود.
رم ddr4 و ddr5 در ولتاژ مورد نیاز برای کار نیز با یکدیگر متفاوت هستند. ماژول رم ddr4 نیاز به ۱.۲ ولت نیاز دارد و ماژول رم ddr5، نیاز به مقدار ۱.۱ ولت دارد تا بتواند عملکرد مؤثر داشته باشد.
به منظور سنجش میزان سرعت رم ddr5 در مقایسه با رم ddr4، لازم است فاکتورهای مهمی همچون نرخ داده یا سرعت کلاک را مورد بررسی قرار دادکه واحد این نرخ با هرتز و یا MT/s سنجیده خواهد شد. این عامل برای رم ddr4 از مقدار ۱۶۰۰ مگاهرتز آغاز می‌شود و مقدار ماکسیمم آن نیز می‌تواند تا ۴۸۰۰ مگاهرتز نیز برسد. اما مقدار سرعت کلاک در رم ddr5 از ۴۸۰۰ مگاهرتز شروع می‌شود که این عدد به عنوان مقدار پایه در نظر گرفته می‌شود. در حداکثر میزان ممکن، این عدد به ۸۴۰۰ مگاهرتز نیز رسیده است.
رم ddr5 از مقدار ظرفیت ۴ برابری در مقایسه با رم ddr4 برخوردار است که این بدان معناست که می‌توان از آن برای سیستم‌های رومیزی استفاده کرد. در واقع می‌توان گفت که رم ddr4 با ماکسیمم تراکم ۱۶ گیگابایتی، ارتقاء یافته است و در رم ddr5 این مقدار به ۶۴ گیگابایت رسیده است.
همچنین در DIMM مربوط به رم ddr5 دو کانال طراحی شده است که میزان بازدهی کلی را بهبود می‌بخشد. این شرایط با امکان دسترسی همزمان پردازنده به سایر کانال‌های فرعی انجام شده است که به عنوان یکی از مهم‌ترین تفاوت رم‌های ddr4 و ddr5 به شمار می‌رود.
